W Polsce, jak i w wielu innych krajach, obowiązuje minimalne wynagrodzenie za pracę. To najniższa kwota, jaką pracodawca może wypłacić pracownikowi za pełny miesiąc pracy. Wysokość tego wynagrodzenia jest ustalana przez rząd i zmienia się co roku. W 2025 roku minimalne wynagrodzenie zostało ustalone na konkretną kwotę.

W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy, jak minimalne wynagrodzenie wpływa na koszty, które ponosi pracodawca, oraz na wysokość wynagrodzenia netto, jakie otrzymuje pracownik. Opisane jest to w kontekście różnych rodzajów umów, takich jak umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa o dzieło oraz działalność gospodarcza.

Minimalne wynagrodzenie w 2025 roku – ogólne zasady

Brutto a Netto – dwa różne pojęcia

Kiedy mówimy o minimalnym wynagrodzeniu, często pojawiają się dwa terminy: brutto i netto. Warto zrozumieć, co one oznaczają, ponieważ diabeł tkwi w szczegółach.

• Wynagrodzenie brutto: To kwota, którą pracodawca wypłaca pracownikowi przed odliczeniem wszelkich składek i podatków. To tak zwana „kwota na papierze”.
• Wynagrodzenie netto: To kwota, którą pracownik otrzymuje „na rękę”, czyli po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS), podatku dochodowego i innych ewentualnych potrąceń. To realne pieniądze, które pracownik może wydać.

Składniki wynagrodzenia brutto

Wynagrodzenie brutto składa się z kilku elementów:

• Płaca zasadnicza: To podstawowa część wynagrodzenia, ustalona w umowie o pracę.
• Dodatki: To dodatkowe kwoty, które pracownik może otrzymać za szczególne warunki pracy, np. pracę w nocy, nadgodziny, czy pracę w trudnych warunkach.
• Premie: To nagrody, które pracownik może otrzymać za osiągnięcia w pracy, np. za wyniki sprzedaży, czy zaangażowanie w projekcie.

Co jest potrącane z wynagrodzenia brutto?

Z wynagrodzenia brutto są potrącane następujące składki:

• Składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS): To składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Dzięki nim pracownik ma prawo do świadczeń z ZUS w przypadku choroby, niezdolności do pracy, czy emerytury.
• Podatek dochodowy: To podatek, który jest odprowadzany od dochodów pracownika. Jego wysokość zależy od wysokości dochodów i ulg podatkowych, które przysługują pracownikowi.

Z wynagrodzenia brutto pracownika, aby otrzymać wynagrodzenie netto („na rękę”), odciągane są następujące składniki:

1. Składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS):
   • Emerytalna: 9,76% wynagrodzenia brutto
   • Rentowa: 1,5% wynagrodzenia brutto
   • Chorobowa: 2,45% wynagrodzenia brutto
2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne (NFZ):
   • 9% wynagrodzenia brutto (od tej kwoty odlicza się jeszcze część składki zdrowotnej, która jest odliczana od podatku)
3. Zaliczka na podatek dochodowy:
   • Wysokość zaliczki zależy od wysokości wynagrodzenia brutto, kosztów uzyskania przychodu oraz ulg podatkowych, które przysługują pracownikowi.

Umowa o pracę

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy, minimalne wynagrodzenie za pracę na umowę o pracę w 2025 roku wynosi 4666 zł brutto. Oznacza to, że pracodawca nie może wypłacić pracownikowi wynagrodzenia zasadniczego w kwocie niższej niż 4666 zł. Należy jednak pamiętać, że kwota ta dotyczy wynagrodzenia brutto, czyli przed odliczeniem składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS) oraz podatku dochodowego.

W efekcie, pracownik otrzymuje wynagrodzenie netto, czyli „na rękę”, w kwocie niższej niż 4666 zł. W 2025 roku, minimalne wynagrodzenie netto wynosi 3510,92 zł. Oznacza to, że pracownik zatrudniony na umowę o pracę z minimalnym wynagrodzeniem, otrzyma na swoje konto bankowe kwotę 3510,92 zł.

Warto zaznaczyć, że minimalne wynagrodzenie dotyczy pracownika zatrudnionego na pełny etat. W przypadku pracy na część etatu, wynagrodzenie jest proporcjonalnie niższe. Dodatkowo, pracownik może otrzymywać różnego rodzaju dodatki do wynagrodzenia, takie jak premie, nagrody, czy dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych. W takim przypadku, wynagrodzenie brutto pracownika może być wyższe niż minimalne wynagrodzenie.

Koszty zatrudnienia pracownika na umowę o pracę z minimalnym wynagrodzeniem w 2025 roku (4666 zł brutto):

Koszty pracownika (odciągane od wynagrodzenia brutto) – w efekcie brutto – koszty pracownika = netto

• Składki ZUS:
  • Emerytalna: 9,76% (455,42 zł)
  • Rentowa: 1,5% (70 zł)
  • Chorobowa: 2,45% (114,32 zł)
  • Razem ZUS: 13,71% (639,74 zł)
    
    
• Składka zdrowotna (NFZ): 9% (419,94 zł) – od tej kwoty odlicza się jeszcze część składki zdrowotnej, która jest odliczana od podatku
• Zaliczka na podatek dochodowy: wysokość zaliczki zależy od indywidualnej sytuacji pracownika (np. ulgi podatkowe, koszty uzyskania przychodu)

Przykłady wyliczeń wynagrodzenia netto:

• Pracownik bez ulg i kosztów: Otrzymuje minimalne wynagrodzenie netto 3510,92 zł.
• Pracownik z ulgą podatkową (np. ulga dla osób do 26 roku życia): Jego wynagrodzenie netto będzie wyższe.
• Pracownik z kosztami uzyskania przychodu (np. koszty dojazdu do pracy): Może odliczyć te koszty od dochodu, co zwiększy wynagrodzenie netto.

Koszty pracodawcy (dodatkowe koszty):

• Składki ZUS (finansowane przez pracodawcę):
  • Emerytalna: 9,76% (455,42 zł)
  • Rentowa: 6,5% (303,29 zł)
  • Wypadkowa: ok. 1,67% (77,82 zł) – wysokość składki zależy od stopnia ryzyka w zakładzie pracy
  • Razem ZUS: 17,93% (836,53 zł)
    
• Fundusz Pracy (FP): 1% (46,66 zł)
  
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP): 0,1% (4,67 zł)

Całkowity koszt zatrudnienia pracownika dla pracodawcy:

• Wynagrodzenie brutto pracownika: 4666 zł
• Składki ZUS (finansowane przez pracodawcę): 836,53 zł
• Fundusz Pracy: 46,66 zł
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: 4,67 zł
• Razem: 5553,86 zł

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie netto (na rękę) po odliczeniu składek ZUS, składki zdrowotnej i zaliczki na podatek dochodowy. Pracodawca ponosi dodatkowe koszty związane z opłaceniem składek ZUS, Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W efekcie, całkowity koszt zatrudnienia pracownika przez pracodawcę jest wyższy niż wynagrodzenie brutto pracownika.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną, uregulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że nie stosuje się do niej przepisów Kodeksu pracy, które regulują m.in. umowę o pracę. W związku z tym, umowa zlecenie ma nieco inne zasady dotyczące minimalnego wynagrodzenia.

Minimalna stawka godzinowa

W przypadku umowy zlecenia, nie obowiązuje minimalne wynagrodzenie miesięczne, takie jak w umowie o pracę. Zamiast tego, obowiązuje minimalna stawka godzinowa. W 2025 roku, minimalna stawka godzinowa dla umów zleceń wynosi 30,50 zł brutto. Oznacza to, że zleceniodawca nie może zapłacić zleceniobiorcy mniej niż 30,50 zł brutto za każdą przepracowaną godzinę.

Obliczanie wynagrodzenia

Wynagrodzenie zleceniobiorcy zależy od liczby przepracowanych godzin. Aby obliczyć wynagrodzenie brutto, należy pomnożyć liczbę przepracowanych godzin przez minimalną stawkę godzinową.

Składki i podatek

Od wynagrodzenia brutto zleceniobiorcy potrącane są składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS) oraz podatek dochodowy. Wysokość tych potrąceń zależy od statusu zleceniobiorcy (np. czy jest studentem, czy pracuje również na umowę o pracę) oraz od wysokości wynagrodzenia.

Wynagrodzenie netto

Od wynagrodzenia brutto na umowie zlecenie, aby otrzymać wynagrodzenie netto („na rękę”), odliczane są następujące składniki:

Składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS):

• Emerytalna: 9,76% wynagrodzenia brutto
• Rentowa: 1,5% wynagrodzenia brutto
• Chorobowa: 2,45% wynagrodzenia brutto (składka jest dobrowolna, ale zazwyczaj opłacana przez zleceniobiorcę)

Składka na ubezpieczenie zdrowotne (NFZ):

• 9% wynagrodzenia brutto (od tej kwoty odlicza się jeszcze część składki zdrowotnej, która jest odliczana od podatku)

Zaliczka na podatek dochodowy:

• Wysokość zaliczki zależy od wysokości wynagrodzenia brutto, kosztów uzyskania przychodu oraz ulg podatkowych, które przysługują zleceniobiorcy.

Przykład:

Załóżmy, że cały etat to 160 godzin. Wynagrodzenie brutto: 160 godzin * 30,50 zł/godzinę = 4880 zł

Od tej kwoty brutto należy odjąć składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS), ubezpieczenie zdrowotne (NFZ) oraz zaliczkę na podatek dochodowy, aby otrzymać wynagrodzenie netto („na rękę”).

Składki ZUS:

• Emerytalna: 9,76% z 4880 zł = 476,37 zł
• Rentowa: 1,5% z 4880 zł = 73,20 zł
• Chorobowa: 2,45% z 4880 zł = 119,56 zł
• Razem ZUS: 669,13 zł

Składka zdrowotna (NFZ):

• 9% z 4880 zł = 439,20 zł

Zaliczka na podatek dochodowy:

Wysokość zaliczki zależy od indywidualnej sytuacji zleceniobiorcy, takich jak ulgi podatkowe czy koszty uzyskania przychodu. Nie możemy więc podać dokładnej kwoty.

Wynagrodzenie netto:

4880 zł (brutto) – 669,13 zł (ZUS) – 439,20 zł (NFZ) – zaliczka na podatek dochodowy = wynagrodzenie netto

Jak widać, wynagrodzenie netto będzie niższe niż 4880 zł brutto. Dokładna kwota zależy od wysokości zaliczki na podatek dochodowy. Wynagrodzenie netto będzie niższe ze względu na potrącane składki i podatek. Dokładna kwota wynagrodzenia netto zależy od indywidualnej sytuacji. Warto pamiętać, że powyższe wyliczenia są uproszczone i mogą się różnić w zależności od indywidualnej sytuacji zleceniobiorcy (np. ulgi podatkowe, status studenta).

Ważne informacje:

• Minimalna stawka godzinowa dotyczy umów zleceń, których stroną jest osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą lub osoba prawna.
• Minimalna stawka godzinowa nie dotyczy umów zleceń zawieranych między osobami fizycznymi, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
• Zleceniobiorca powinien otrzymać wynagrodzenie w formie pieniężnej.
• Zleceniobiorca nie może zrzec się prawa do minimalnej stawki godzinowej.

Umowa o dzieło 

Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną, regulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. W przeciwieństwie do umowy o pracę, nie stosuje się do niej przepisów Kodeksu pracy, które gwarantują minimalne wynagrodzenie. Oznacza to, że w przypadku umowy o dzieło nie obowiązuje ani minimalne wynagrodzenie miesięczne, ani minimalna stawka godzinowa.

Swoboda w ustalaniu wynagrodzenia

W przypadku umowy o dzieło, strony mają swobodę w ustalaniu wysokości wynagrodzenia. Oznacza to, że wykonawca dzieła i zamawiający mogą negocjować dowolną kwotę, która będzie odpowiadała obu stronom. Wysokość wynagrodzenia zależy od wielu czynników, takich jak:

• rodzaj i specyfika dzieła
• nakład pracy potrzebny do wykonania dzieła
• umiejętności i doświadczenie wykonawcy
• wartość rynkowa podobnych dzieł

Brak minimalnych ograniczeń

Ponieważ umowa o dzieło nie podlega przepisom o minimalnym wynagrodzeniu, strony nie są ograniczone żadnymi minimalnymi kwotami. Mogą ustalić wynagrodzenie na dowolnym poziomie, nawet bardzo niskim, jeśli obie strony się na to zgadzają.

Ochrona interesów

Mimo braku minimalnego wynagrodzenia, zarówno wykonawca, jak i zamawiający, mają możliwość ochrony swoich interesów. Mogą to zrobić poprzez dokładne określenie w umowie:

• przedmiotu umowy (dokładny opis dzieła)
• terminu wykonania dzieła
• wysokości wynagrodzenia
• sposobu płatności
• odpowiedzialności stron za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

Umowa o dzieło charakteryzuje się dużą elastycznością w zakresie ustalania wynagrodzenia. Strony mają swobodę w negocjowaniu kwoty, która będzie im odpowiadała. Ważne jest jednak, aby umowa była precyzyjna i chroniła interesy zarówno wykonawcy, jak i zamawiającego.

Działalność gospodarcza – B2B (Business-to-Business)

Działalność gospodarcza to relacja między dwoma przedsiębiorstwami, gdzie jedna firma (sprzedawca) oferuje produkty lub usługi innej firmie (kupującemu). W kontekście minimalnego wynagrodzenia w 2025 roku, działalność gospodarcza B2B nie jest bezpośrednio regulowana przepisami o płacy minimalnej.

Brak zastosowania przepisów o minimalnym wynagrodzeniu

Przepisy dotyczące minimalnego wynagrodzenia, zarówno miesięcznego (dla umów o pracę), jak i minimalnej stawki godzinowej (dla umów zleceń), nie mają zastosowania do transakcji B2B. Oznacza to, że firmy zawierające umowy B2B nie są zobowiązane do przestrzegania tych przepisów.

Swoboda umów

W relacjach B2B obowiązuje zasada swobody umów. Oznacza to, że firmy mogą dowolnie kształtować treść umów, w tym również ustalać ceny za oferowane produkty lub usługi. Nie ma żadnych ograniczeń prawnych, które narzucałyby minimalne ceny w transakcjach B2B.

Negocjacje i ustalenia między firmami

Ceny w transakcjach B2B są ustalane w drodze negocjacji między firmami. Zależą one od wielu czynników, takich jak:

• rodzaj i jakość oferowanych produktów lub usług
• koszty produkcji lub świadczenia usług
• konkurencja na rynku
• wartość transakcji dla obu stron

W relacjach B2B nie obowiązują przepisy o minimalnym wynagrodzeniu. Firmy mają swobodę w ustalaniu cen za oferowane produkty lub usługi. Ceny te są ustalane w drodze negocjacji między firmami i zależą od wielu czynników.

Tabela porównawcza – minimalne wynagrodzenie i formy zatrudnienia 2025

Kategoria	Umowa o pracę	Umowa zlecenie	Umowa o dzieło	Działalność gospodarcza
Definicja	Regulowana Kodeksem pracy, umowa o pracę na określonych warunkach.	Regulowana Kodeksem cywilnym, umowa o świadczenie usług.	Regulowana Kodeksem cywilnym, umowa o wykonanie określonego dzieła.	Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą.
Minimalne Wynagrodzenie/Stawka	4666 zł brutto (miesięcznie)	30,50 zł brutto (godzinowo)	Brak minimalnego wynagrodzenia	Brak minimalnego wynagrodzenia
Koszty Pracodawcy (przybliżone)	Ok. 5600 zł (wraz ze składkami)	Zależą od liczby godzin i stawek	Zależą od umowy (brak składek ZUS)	Składki ZUS i podatek dochodowy zależą od dochodów i formy opodatkowania
Składki ZUS	Obowiązkowe (emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkowa)	Obowiązkowe (emerytalna, rentowa, chorobowa) – z reguły opłacane przez zleceniodawcę i zleceniobiorcę	Brak składek ZUS	Obowiązkowe (emerytalna, rentowa, chorobowa, zdrowotna)
Podatek Dochodowy	Obowiązkowy	Obowiązkowy	Obowiązkowy (zryczałtowany lub na zasadach ogólnych)	Obowiązkowy (zależy od formy opodatkowania)
Wynagrodzenie Netto (przybliżone)	3 510,92zł	Ok. 22 zł netto (godzinowo)	Zależy od umowy	Zależy od dochodów i formy opodatkowania
Urlop Wypoczynkowy	Przysługuje (płatny)	Nie przysługuje	Nie przysługuje	Nie przysługuje
Okres Wypowiedzenia	Regulowany Kodeksem pracy	Regulowany Kodek cywilny (zazwyczaj krótszy niż w umowie o pracę)	Regulowany Kodek cywilny	Nie dotyczy
Ochrona Prawna	Wysoka (Kodeks pracy)	Średnia (Kodeks cywilny)	Niska (Kodeks cywilny)	Brak ochrony pracowniczej
Elastyczność	Niska	Wysoka	Bardzo wysoka	Bardzo wysoka
Zalety	Stabilność zatrudnienia, szeroki zakres praw pracowniczych	Elastyczność, możliwość wykonywania pracy dorywczej	Duża swoboda w realizacji dzieła, brak obciążeń ZUS	Pełna kontrola nad działalnością, potencjalnie wysokie zarobki
Wady	Wysokie koszty pracodawcy, mała elastyczność	Mniejsza ochrona prawna, brak płatnego urlopu	Brak minimalnego wynagrodzenia, brak ochrony socjalnej	Wysokie obciążenia administracyjne, ryzyko niepowodzenia

Porównanie minimalnego wynagrodzenia w Polsce z innymi krajami (2025 rok)

Minimalne wynagrodzenie jest tematem szeroko dyskutowanym w kontekście warunków pracy i kosztów życia. Warto spojrzeć, jak Polska wypada na tle innych krajów pod względem wysokości minimalnego wynagrodzenia. Poniżej znajduje się porównanie, które pomoże zrozumieć, gdzie plasuje się Polska na mapie Europy i świata.

Porównanie w Europie

W Europie wysokość minimalnego wynagrodzenia jest bardzo zróżnicowana. Kraje takie jak Luksemburg, Irlandia czy Niemcy mają jedne z najwyższych minimalnych wynagrodzeń, podczas gdy w krajach takich jak Bułgaria czy Rumunia są one znacznie niższe.

• Kraje z wysokim minimalnym wynagrodzeniem: Luksemburg, Irlandia, Niemcy, Holandia, Belgia, Francja.
• Kraje ze średnim minimalnym wynagrodzeniem: Hiszpania, Włochy, Grecja, Portugalia.
• Kraje z niskim minimalnym wynagrodzeniem: Bułgaria, Rumunia, Węgry, Polska.

Polska, z minimalnym wynagrodzeniem w wysokości 4666 zł brutto w 2025 roku, znajduje się w grupie krajów z niższym minimalnym wynagrodzeniem w Europie.

Porównanie poza Europą

Poza Europą również występują duże różnice w wysokości minimalnego wynagrodzenia. Stany Zjednoczone mają federalne minimalne wynagrodzenie, ale poszczególne stany mogą ustalać własne, często wyższe stawki. Kanada również ma system minimalnego wynagrodzenia, który różni się w zależności od prowincji. W krajach azjatyckich, takich jak Chiny czy Indie, minimalne wynagrodzenie jest regulowane na poziomie regionalnym i może być bardzo zróżnicowane.

Siła nabywcza

Ważnym aspektem porównywania minimalnego wynagrodzenia jest siła nabywcza, czyli to, ile towarów i usług można kupić za minimalne wynagrodzenie w danym kraju. Siła nabywcza zależy od kosztów życia w danym kraju, takich jak ceny żywności, mieszkań, transportu i innych wydatków.

Porównywanie siły nabywczej minimalnego wynagrodzenia w różnych krajach jest skomplikowane, ponieważ koszty życia różnią się w zależności od kraju i regionu. Niemniej jednak, można ogólnie stwierdzić, że w krajach z wyższym minimalnym wynagrodzeniem, siła nabywcza jest zazwyczaj wyższa.

Zestawienie minimalnych wynagrodzeń w krajach Unii Europejskiej w styczniu 2025 roku (w euro, od najwyższego do najniższego). W tabeli przedstawiono minimalne wynagrodzenia obowiązujące w 22 z 27 państw członkowskich UE. Austria, Dania, Finlandia, Szwecja i Włochy nie mają ustawowo określonego minimalnego wynagrodzenia.

Kraj	Minimalne wynagrodzenie (euro)
Luksemburg	2 638
Irlandia	2 282
Holandia	2 193
Belgia	2 070
Niemcy	2 054
Francja	1 747
Hiszpania	1 323
Słowenia	1 202
Polska	1 091
Litwa	840
Chorwacja	840
Grecja	831
Portugalia	820
Malta	813
Estonia	750
Słowacja	750
Cypr	750
Łotwa	740
Węgry	707
Rumunia	605
Bułgaria	551

Źródło: Eurostat (dane na styczeń 2025 r.)

Podsumowanie 

Podsumowując, minimalne wynagrodzenie w 2025 roku w Polsce, wynoszące 4666 zł brutto, ma istotny wpływ na różne formy zatrudnienia. Jak widzieliśmy, umowa o pracę gwarantuje minimalne wynagrodzenie miesięczne, podczas gdy umowa zlecenie operuje minimalną stawką godzinową. Umowa o dzieło z kolei daje stronom większą swobodę w ustalaniu wynagrodzenia, ale nie jest objęta przepisami o płacy minimalnej. Podobnie, w relacjach B2B firmy negocjują ceny usług i produktów bez ograniczeń wynikających z minimalnego wynagrodzenia.

Warto pamiętać, że minimalne wynagrodzenie to tylko punkt wyjścia. Zarówno pracownicy, jak i zleceniobiorcy, mogą negocjować wyższe wynagrodzenia, szczególnie jeśli posiadają cenne umiejętności lub doświadczenie. Pracodawcy powinni również pamiętać o kosztach zatrudnienia, które wykraczają poza wynagrodzenie brutto, takich jak składki ZUS, Fundusz Pracy i FGŚP.

Ostatecznie, wysokość wynagrodzenia zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj umowy, branża, doświadczenie pracownika, a także sytuacja na rynku pracy. Świadomość swoich praw i obowiązków, zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy, jest kluczowa dla zapewnienia uczciwych i satysfakcjonujących warunków zatrudnienia.